Dinsdag 4-8-2015

Dinsdag 4-8-2015

Om 08:00 zitten we klaar in de receptie want we zouden opgepikt worden voor de reis naar de jungle lodge. Dus om 08:15 belt mijnheer Gero, de organisator, naar de receptie van het hotel dat het wat later wordt. Dat betekent dat we niet vergeten zijn en dat hij weet dat we op hem wachten en wáár we op hem wachten.
We gaan even later met mijnheer Gero, een kleine dikke man met veel energie en weinig geduld, al helemaal niet om te luisteren, in zijn auto naar zijn kantoor. Daar stappen we over in een taxi waar de gids zich bij ons voegt en rijden naar een veerhaven ten zuiden van Manaus. De haven is uiteraard ook markt, Ceasa port market, met een exotisch aanbod van vis (pauwoogbaars en brazilaasne tijgervis), plastic literflessen met zelfgemaakte geklaarde boter, zelfgestookte cachasa, leite condensado en de gebruikelijke taarten en cakes.
Ter plekke regelt Gero een boot en gaan we verder naar de ‘meeting of the waters’, de samenvloeiing van het water van de Rio Negro met het water van de Amazone. Dat is een apart fenomeen, want het water vloeit niet echt samen. Kilometers lang is het bruine Amazone water, als koffie met melk, te onderscheiden van het zwarte Rio Negro water, als hele sterke thee. Als je met de boot op de scheiding gaat liggen is het water aan de ene kant duidelijk van een heel andere kleur dan aan de andere kant. Dat komt door het verschil in temperatuur en, vooral, verschil in samenstelling van het water van de twee rivieren, wordt ons verteld, en het feit dat beide rivieren op dit punt ongeveer even langzaam stromen.

Aan de andere kant van de rivier, in Careiro village, wachten we in de schaduw van een ‘Winkel van Sinkel’, vol conserven, zakken meel of rijst, water, gas, touw, gereedschap, alles wat je nodig kunt hebben als je je wilt handhaven in de primitieve omstandigheden aan deze kant van de rivier en verder stroomopwaarts. Wederom ter plekke regelt Gero een auto. We gaan met onze gids, die eigenlijk alleen maar onze tolk is, verder. Gero geeft de chauffeur en tolk nog wat instructies en blijft achter. Onze tolk vertelt dat deze weg vaak in een slechte conditie is. Niet alleen door gebrek aan onderhoud maar ook door sabotage. De plaatselijke overheid heeft belangen in de scheepvaart op de rivier en ziet de weg niet als vooruitgang maar als concurrentie. In sommige gevallen is zelfs dynamiet gebruikt om schade aan te richten.
De auto heeft motormanagement problemen die op zijn Braziliaans opgelost worden. Elke keer als het waarschuwingslampje gaat branden en de motor uitvalt, dat wil zeggen elke 2 á 3 minuten, ontkoppelt de chauffeur de motor, start hem al rijdend opnieuw en rijdt door. Daar waar de weg ophoudt stappen we over in een korjaal die ons naar ons hotel brengt: Pousada Caramuri. We worden vriendelijk ontvangen met een verfrissend welkomstdrankje van mijnheer Saba, de eigenaar van deze wel heel erg ‘basic’ lodge, die hij ook eigenhandig gebouwd heeft. De verschillende gebouwen staan deels op palen in het water en deels op palen op de oever van de rivier. Zijn droom is om nog een extra restaurantgebouw te timmeren. De fundering daarvoor is al gelegd, palen in het water, maar de prijs van hout is zo hoog dat hij voorlopig even niet verder kan.

’s Middags maken we een tocht met een korjaal over de Amazone. De rivier is zo groot en zo grillig dat je er steeds door verrast wordt. Het ene moment zitten we in het midden van zo’n enorm brede stroom dat het wel een meer lijkt. Dan weer zitten we bijna klem tussen de takken van de verdronken bomen, of moeten we langs, soms moeizaam dwars door, grote drijvende weiden van waterplanten.
Dan vaar je om een paar bomen heen en plotseling is de rivier weer een paar honderd meter breed. Je vraagt je af waar al dat water ineens vandaan komt en hoe het toch kan dat je niet aan hebt zien komen. Een gevoel van nietigheid komt over je.

De Amazone kent twee ecosystemen: Vloedbossen (Igapos) en Regenwoud (Floresta Humida).
Elk jaar komt 750.000 km² oerwoud onder water te staan doordat de rivieren overstromen. Deze overstromingen veranderen het beeld van het landschap ingrijpend en zijn van essentieel belang voor de werking van het Amazonebekken. Nog geen 5% van het Amazonegebied bestaat uit zulke ‘vloedbossen’. Het zijn erg vruchtbare gebieden, omdat de rijke sedimenten van het Andesgebergte er worden afgezet. Wanneer de sneeuw smelt in het Andesgebergte, doet het smeltwater de Amazone en zijn zijrivieren, zo’n 1.000 stuks, aanzwellen. Doordat het Amazonebekken vrij vlak is en de rivieren de grote hoeveelheid water niet kunnen verwerken, overstromen ze en komen de vloedbossen onder water te staan. Dit overstromingswater voedt de droge rivierarmen en doet meren, meertjes en poelen ontstaan. De overstroomde gebieden kunnen zich uitstrekken tot 20 km van de oevers en het waterpeil kan wel 15 meter stijgen of dalen.
Niet alle delen van het Amazonebekken overstromen op hetzelfde moment. Wanneer er overstromingen zijn in het noordelijke deel van het bekken, trekt het water zich terug in het zuidelijke deel. Sommige delen komen twee keer per jaar onder water te staan, maar ook weer niet altijd in dezelfde mate. Grilligheid troef, dus. Wanneer het water de oceaan bereikt, begint het niveau weer te dalen en komt het bos weer tevoorschijn. Deze overstromingen zijn van levensbelang voor de verspreiding van sedimenten en voor de vruchtbaarheid van het bos.

In het regenwoud speelt de temperatuur, gemiddeld 25°C, een belangrijke rol in de dagelijkse kringloop. Wanneer de temperatuur stijgt, verliezen de planten water door verdamping. Die waterdamp vormt wolken die omgezet worden in regen, er valt elk jaar tussen 1500 en 3000 mm. Het regenwater wordt opnieuw opgenomen door de planten.
De grond in de tropen is eigenlijk arm aan voedingsstoffen. Toch kent het Amazonewoud een weelderige plantengroei, want afgevallen bladeren en dode planten worden er heel snel afgebroken door schimmels en bacteriën. Die zetten het dode organische materiaal om in een voedzame bodem waar de planten en bomen op kunnen leven.

Van onze gids/tolk krijgen wij de avond vrij.