Maandag 8 juni

Maandag 8 juni

Het huis en de tuin zijn omgeven door een muur. We krijgen de sleutel van de poort om vrij in en uit te kunnen lopen. Peter zal er niet alle dagen zijn, dus dat is wel zo praktisch.
We maken een verkennende wandeling door Pontalina, waar in het centrum twee straten extra belangrijk zijn vanwege de winkels, de hoofdweg Avenida Bahia en de Avenida Commercial. Op het verste punt van onze wandeling, vlak bij de ‘rodoviaria’, pikken we een terrasje. Koffie, sigaar, sapje. De koffie is op zijn Braziliaans gezet en komt stroperig van de suiker uit de pot. Als je je voorstelt dat je geen koffie hebt besteld is het best te drinken, zo zoet als het is, maar de smaak van koffie is ver te zoeken. De rodoviaria is het centrale busstation, met bussen voor de langere afstand. Volgens onze reisgidsen zijn het comfortabele bussen die tegen een redelijke prijs de verbinding vormen tussen de grote en zelfs wat kleinere steden. Er zijn drie klasses: convencional/cumum, executivo en leito. Deze laatste zijn zeer comfortabele nachtbussen compleet met kussens, dekens, koffie, broodjes en niet zelden bediening. We zullen er binnenkort vast gebruik van maken.

Anneke kookt ’s avonds, in de immense keuken, met wat er nog over is van zondag en aan tafel krijgen we van Peter zijn verhaal over nachtelijke autopech en hoe hij het op zijn Braziliaans heeft opgelost. We bespreken onze plannen, die nog steeds niet erg concreet zijn. Naar aanleiding van onze vragen over Rio de Janeiro belt Peter zijn vriend Bia, die eigenlijk Antonio heet, en taxichauffeur in Rio is geweest. We spreken af elkaar ‘s avonds te ontmoeten op het centrale plein, voor wat ‘geheimtips’.
Bia is een kleine ondeugend uitziende man. Hij praat luid, druk en met veel humor. Hij heeft 7 jaar als monnik in een pij rondgelopen, tot hij tijdens een vakantie in Rio verliefd werd. Hij verteld over het moment dat hij gekust werd, een ‘piqueno beijinho’ – kusje dat niets voorstelde – maar de aarde trilde onder zijn voeten. Om haar verruilde hij zijn habijt voor een taxi en bleef in Rio waar hij 22 jaar zijn brood verdiende als chauffeur. Ze zijn nog steeds samen, al klaagt Bia er over dat de vroegere passie geluwd is. Je hoeft geen Portugees te verstaan om te begrijpen waarom. Zijn act waarbij hij uit zijn pakje sigaretten denkbeeldige aspirientjes in zijn hand schudt en samen met zijn bier als een glas water aanbiedt aan zijn imaginaire eega met hoofdpijn is overtuigend genoeg.
We noteren zijn tips en het gesprek gaat verder over het heden, maar nog wel met Bia in de hoofdrol.
Hij is nu de president van de ‘camara’ van Pontalina, een functie tussen de wethouders en de burgemeester in. Hij is de uitvinder van een briljant plan om het probleem van belastingen die weg lekken naar andere gemeentes op te lossen. Dat zit zo. Bij aanschaf van een auto dient belasting betaald te worden. Het is gebruikelijk dat betaling plaatsvindt aan de gemeente waar de auto geregistreerd wordt. Veel auto’s in Pontalina zijn in andere gemeentes geregistreerd en dat kost zijn gemeente geld. Zijn plan was om een loterij uit te schrijven en eigenaars over te halen zich opnieuw te laten inschrijven, maar dan in Pontalina. Iedereen die daar aan meewerkte had kans op een televisie, een telefoon, een motor of iets dergelijks. Er was veel belangstelling maar alras bleek dat de gemeente Pontalina niet in staat was al die inschrijvingen te verwerken. Daarom werd de inschrijving verplaats naar een naburige gemeente met een groter administratiekantoor. Maar voor alleen maar de káns op een prijs wilde de auto eigenaren eigenlijk niet naar die gemeente rijden. Daar werd het volgende op gevonden. Er werd een gemeenteambtenaar aangesteld die namens de chauffeurs de herinschrijving zou regelen. Die ging met stapels gekopieerde documenten op pad, maar niet altijd met voldoende documenten om aan de bureaucratische eisen te voldoen. Dat werd opgelost door functionarissen hier en daar wat geld toe te stoppen. Feitelijk pleegde de Pontalinaanse ambtenaar corruptie. Met het verhaal van de gemeentelijke corruptie stapte Bia weer naar de overheid en kreeg het voorelkaar dat er in Pontalina een kantoor geopend werd waar de herinschrijvingen konden plaats vinden. Corruptie komt veel voor in Brazilië maar dat het vanuit de gemeente georganiseerd werd was zelfs de plaatselijke overheid te gek. Bia onderstreept het succes van zijn idee nog eens door de groei van de gemeentelijke autobelastinginkomsten voor de gemeente op een servetje te schrijven. Van R$ 315.000 in 2011 naar R$ 3.500.000 in 2015. Dat hij tijdens zijn verhaal constant telefoontjes moet beantwoorden en met voorbijgangers praten doet daar niets aan af.
Peter wijst ons ook nog op een corpulente man die bekend staat om het feit dat hij van alle landen van de wereld alle hoofdsteden uit zijn hoofd kent. Toch kan hij wel enig respect opbergen voor deze bizarre kennis, want de man weet niet alleen dat Amsterdam de hoofdstad van Nederland is, maar zelfs dat Den Haag het regeringscentrum is.
We verlaten als laatsten het plein, met de afspraak dat Bia ons morgenochtend een Pontalina citytour zal geven, we moeten ons om 7:30 uur melden. De dag daarop is er een openbare raadsvergadering en ook daarvoor worden we uitgenodigd. We delen de kosten voor alle geconsumeerde flessen Skol bier en gaan naar huis, ons afvragend wat er van die afspraken terecht zal komen.