Donderdag 23-7-2015

Donderdag 23-7-2015

We ontwaken met een stralend blauwe lucht. Het ontbijt wordt geserveerd in een grote lichte ruimte, een voormalige binnenplaats die nu is overkapt. Als we net zitten vindt er een wolkbreuk plaats en blijkt het dak niet waterdicht. Wij zitten droog, onder een soort balkon waar vandaan over de trap een kleine waterval ontstaat. Iemand rent die trap op om wasgoed van de lijn te halen.

Vandaag doen we dus de binnen-bestemmingen, de Sao Franciscokerken aan het ‘Largo do Cruzeiro de Sao Francisco’, een van de drie aan elkaar geschakelde pleinen omringd door bijna alleen maar kerken.
Eerst de ‘Igreja da Ordem Terceira de Sao Francisco’, de kleine(re) kerk van het klooster van de Franciscaner orde. Het pand heeft een gevel, overdadig vol details. Die gevel werd in de jaren dertig herontdekt toen een stuk van het bestaande pleisterwerk afviel. Bijna tien jaar lang is men daarna bezig geweest de oorspronkelijke gevel bloot te leggen door het pleisterwerk stukje voor stukje af te bikken.
Ook binnen is er veel te zien, Portugese ‘azulejos’, blauw tegelwerk aan de muren, een ruimte met allemaal levensgrote heiligenbeelden, ieder in hun eigen ‘kleedhokje’, naambordjes erboven bidstoeltjes er voor, de een nog dramatischer dan de ander. De ‘Heilige van de koude steen’ is nieuw voor ons.
De azulejos op de wanden geven een panoramisch beeld van het toenmalig leven, natuurlijk alle grootsheid maar ook veel details uit het dagelijkse leven, zoals vrouwen die in de rivier de was doen, mannen die staan te vissen of een bedelaar die een aalmoes krijgt, alles doordrenkt met religie.
In het museum, boven, wordt het lijden van Jezus, met name het bloeden, plastisch vorm gegeven door rode touwen die uit zijn wonden hangen, de stromen bloed verbeeldend.

In de grotere kerk ernaast, de ‘Igreja e convento de Sao Francisco’, is het een nog weelderiger overdaad aan details, maar dan binnen. Door de gelaagdheid van de achter elkaar geplaatste ornamenten ontstaat een sterk diepte effect. Het toch al drukke houtsnijwerk is allemaal verguld met bladgoud. Het is om gek van te worden, zoveel details, schittering en dimensies.
De azulejos aan de wand van de kloostergang hier verbazen mij vanwege de klassieke thema’s. Ik had verwacht dat het bijbeltafrelen zouden zijn, of in ieder geval religieuze thema’s, maar die Franciscaner monniken lazen duidelijk ook andere boeken dan de Bijbel.
Eén afbeelding intrigeert mij in het bijzonder, een stier met een luik in de romp. Dat luik staat open en er wordt iemand in of uit gedragen. Het blijkt te gaan om een historisch Grieks gegeven. De stier was van metaal gesmeed in opdracht van een Griekse heerser en werd gebruikt als martelinstrument. Er konden mensen in opgesloten worden, waarna men onder de buik van het beest een vuur ontstak.
Een aantal pilaren van het gebouw zijn met metalen ringen versterkt, en een aantal bogen worden ondersteund door ingemetseld muurtjes. We mogen niet de trap op naar de tweede verdieping. De slechte conditie van het gebouw benadrukt de ouderdom ervan.

In een leuk ingericht restaurantje, er is duidelijk zorg besteed aan de inrichting, nemen we koffie met gebak. Zelfs in het toilet zijn sfeervolle details aangebracht, alleen ontbreekt er een spoelbak. Dat komt doordat de loodgieter, die eergisteren zou komen, toen niet kwam, gister ook niet geweest is maar, wie weet, vandaag komt, of anders morgen, misschien?

We wandelen tussen de buien door naar het ‘Praca de Poulerinho’, het hellende plein tegen de heuvel omringd door pastelkleurige gebouwen. Hier werden vroeger slaven in het openbaar afgeranseld aan de ‘pelhourinho’: geselpaal. Hier is ook de ‘Igreja Nosso Senhora do Rosario dos Pretos’, Kerk van Onze Vrouwe van de Rozenkrans van de Zwarten, gebouwd door en voor negerslaven.
Het hek voor de ingang hangt helemaal vol met ‘fitas’, gekleurde lintjes die geluk brengen. Binnen is het toch vooral een katholieke kerk, hoewel er wat meer aandacht is voor de zwarte heiligen en de positie van de zwarte gelovige.

We eten, goedkoop maar onsmakelijk, bij een kilo restaurant en nemen verderop nog een borrel bij de levende muziek voordat we gaan slapen.