Vrijdag 7-8-2015

Vrijdag 7-8-2015

Half zes vertrekken we voor onze Sunrise korjaal tocht. Als we op de beoogde plek in de rivier aangekomen zijn schakelt de schipper de motor uit, legt de boot stil op het brede gladde water en houdt onze positie vast met zijn peddel. Uit de verte horen we weer de brulapen brullen, dichterbij horen we de vogels die ontwaken, zien we ze langs vliegen, in groepjes of alleen, en, uiteraard, zien we de zon uit het woud oprijzen. Na een uurtje varen we terug voor het ontbijt.

Later op de ochtend is er een bezoek aan een nabijgelegen farinha-fabriekje georganiseerd. De broer en tevens buurman van Saba woont een stukje verderop aan de rivier. In een paar houten gebouwtjes worden de maniokwortels gewassen en geraspt door een paar vrouwen die op de grond zitten, ernaast ligt een baby in een hangmat, af en toe een zetje en het kind is tevreden. De geraspte maniok wordt uitgeperst en gekneed tot een stopverfachtige gele massa. Die wordt gedroogd en door een primitieve zeef geperst. Dan gaat het beetje bij beetje in heel hele grote pan, 2 meter in doorsnee, op een stenen oven. Daar wordt het meel gebakken, geroosterd, onder voortdurend omscheppen met een heel grote houten spatel, tot een klonterig zaagsel en dat werd verpakt in 50 literzakken en verkocht. Een buitengewoon warm karwei. In dit fabriekje zou de Nederlandse ARBO wel even werk hebben.


Klaas heeft geen zin in de farinha-fabriek, ‘heb ik al eens gezien’, en blijft rustig in de lodge een beetje lezen in zijn boek: Expeditie in Brazilië van Peter Flemming, over de zoektocht naar de Britse kolonel P.H.Fawcett. Die begon in de zomer van 1925 aan een reis door een onontdekt deel van de Amazone en werd nooit meer gezien.

Na de lunch vertrekken we en doorlopen ongeveer alle stappen die we op de heenreis hebben gedaan in omgekeerde volgorde. Aan het eind van de tour zijn we aangekomen bij het kantoor voor mijnheer Gero. Zijn zoon, twee keer zo groot en twee keer zo dik, vraagt ons even te wachten, Gero wil ons nog even spreken.
Ondertussen wordt ons duidelijk gemaakt dat een taxiritje naar het vliegveld onderdeel is van de tour en als we willen kunnen we over een hotelkamer beschikken om ons op te frissen, om te kleden, uit te rusten en we kunnen onze grote koffers in hun kantoor stallen als we nog even de stad in willen. Een verassend goede service.
Als na een half uur Gero verschijnt hebben wij inmiddels zijn folders doorgekeken en gezien dat we helemaal niet naar de afgesproken bestemming geweest zijn, maar naar een veel primitiever locatie, dus hebben we inderdaad iets te bespreken, al valt het voor Gero niet mee om te luisteren. Eerst probeert hij nog de verkopende agent de schuld te geven, maar uiteindelijk zegt hij dat hij ons begrijpt en stelt een ‘refund’ voor van R$ 300,-. Daar gaan wij mee akkoord.

We eten weer een Pao Hamburger Tudo op het terras bij ´Delicias Grill´ in het parkje met de muziektent. Een schoenpoetser wil graag mijn schoenen poetsen en dat is wel terecht. Met glimmende schoenen kan ik aan tafel.
Als we bijna klaar zijn met eten komen Damian en Helene het terras op wandelen.
Damian is een ‘urban planner’, een lange knappe zwarte jongen uit Guadeloupe, Helene een ‘speech therapist’, een Française uit Parijs. Wij hebben hen ontmoet in Pousada Caramuri en af en toe een praatje met ze gemaakt. Vooral Damian vindt het leuk om met mensen te praten en neemt geen blad voor de mond. Ze komen bij ons aan tafel zitten, bestellen ook een hamburger met alles, en we praten bij.
Als we uitleggen dat we allebei werkloos zijn valt hij bijna van zijn stoel van verbazing. ‘You’, zegt hij, op Anneke wijzend, ‘ok, but him, no!’. Hij heeft mij regelmatig met mijn neus in een boek gezien en ik heb daarmee een nogal consciëntieuze indruk op hem gemaakt. Zo iemand wordt toch niet ontslagen? Hij vertelt honderd uit, onder meer over de voordelen van een zwarte huid.
Wij, als blanken, maken per definitie een rijke eerste indruk. Hij, als zwarte, maakt een arme eerste indruk. Dat is een betere uitgangspositie voor prijsonderhandelingen met, in zijn voorbeeld, een taxichauffeur. Hij vertelt over de succesvolle onderhandelingen voor een te duur avondritje. Maar ook over zijn verbazing toen hij de volgende avond bij dezelfde chauffeur opnieuw eerst de te hoge prijs te horen kreeg: ‘And I was still black!’
Als urban planner zou er in Brazilië veel werk voor hem zijn, maar ook, zegt hij, zou dat een slecht betaalde baan zijn. In Brazilië ontbreekt het aan budget of aan belangstelling om zaken goed te regelen, of aan beide, denkt hij. Het gebrek aan onderhoud is ook hem opgevallen. Zelfs de stranden zijn hier en daar ongelofelijk vuil, terwijl die toch een van de hoofdattracties van Brazilië zijn. Laatst ging zijn vriendin in zee zwemmen ‘and met a condom in the water’. Hoofdschuddend geeft hij ons even de tijd om dat goed tot ons door te laten dringen.

We gaan op tijd terug naar het kantoor van Gero, om onze koffers op te halen en de refund in ontvangst te nemen. De luiken zijn dicht, maar, is ons verteld, de chauffeur heeft de sleutel en het geld. De chauffeur die aan komt rijden weet van niets. Hij is door een collega gebeld om een ritje over te nemen en slaat nu aan het telefoneren. Na tien minuten komt er iemand met een sleutel zodat wij onze koffers weer hebben. Als we vragen hoe het zit met de refund slaat ook hij aan het telefoneren. Plotseling worden wij toegeroepen door de dikke zoon van Gero die met ontbloot bovenlijf op een balkon staat en dus boven ‘de zaak’ blijkt te wonen. Hij is op de hoogte van de situatie een schreeuwt dat er niets aan de hand is. Anneke is het daar niet mee eens en roept terug dat haar geld beloofd is dat er niet blijkt te zijn. Volgens hem is dat geen probleem, maar volgens Anneke wel. Haar Portugees gaat ter plekke met sprongen vooruit.
De medewerker met de sleutel, ook een zoon van Gero, gaat met ons mee in de taxi naar het huis van zijn vader waar wij dan ons het geld in ontvangst kunnen nemen. Het is niet ver, het is op de route naar het vliegveld, het is allemaal geen probleem. Als we daar aankomen staat Gero zelf klaar met de refund en vlotte praatjes. Alles is ‘no problem’.
Wij evalueren op weg naar het vliegveld de gebeurtenissen van de laatste dagen en concluderen dat Gero zijn hand overspeeld heeft. Hij had geen kamer meer, heeft gebeld met een ander veel simpeler en goedkoper hotel en ons daar heen gemanipuleerd, voor de volle prijs. Door die streek en het geklungel met de chauffeur, sleutels en geld zijn wij aardig geladen geraakt en krijgen echt zin een zuur stukje over hem en zijn bedrijf te schrijven op Tripadvisor en zoveel mogelijk andere websites.

Op het vliegveld blijkt dat er iets niet goed gegaan met de betaling. Onze boeking is doorgekomen maar we kunnen niet inchecken. We moeten even naar het ticketoffice om het daar recht te laten zetten. De baliemedewerker daar tikt allerlei gegevens over van mijn creditcard en paspoort en dan is het geregeld. Het is een normale procedure, zegt hij, al hebben het niet eerder meegemaakt. Terug bij de incheckbalie wordt er een mevrouw geholpen met een koffer en zes slecht verpakte dozen. Alle touwtjes en lintjes moeten van de dozen af en vervangen worden door breed plakband. Door de baliemedewerker. Die neemt daar veel tijd voor. Gelukkig hebben we zelf heel veel tijd genomen om onze vlucht te halen en kunnen we de lol van de situatie inzien. Een stukje verderop speelt zich een gelijksoortig tafereeltje af, alleen gaat het hier om nog meer en nog grotere dozen plus een hond in een kattenreismand. Het beest jankt zo hartverscheurend, alsof hij weet dat het zijn laatste reis wordt, met een geluid dat door de hele vertrekhal galmt. In de rijen kijken de mensen elkaar met bezorgde en geamuseerde blikken aan.